تصویر مـیدانی «گـفتمان» تـکفیر
الف ) خشونت عریان و دائمی؛
خشونت ، آشـکارترین مشخصـه ای اسـت کـه یـک تکفیری با آن شـناخته مـیشود و در واقع تابلوی اوست . امام علی(ع) درباره تکفیریهای زمان خود میفرمایند: «سیوفکم علی عواتقکم » (سید رضی، نهج البـلاغه ، خـطبـه ی١٢٧) یعـنـی شمشیرهایتان بر گردن هایتان آویخته است . محل قرارگیری شمشیر در نیام اسـت ، امــا وقـتی روی گـردن قرار گیرد، یعنی من میخواهم کسی را بکشم .
ب) آسیب زدن به افراد بیگناه و غیر دخیل در مـوضـوع؛
خـلـط کــردن افـراد یـک مجموعه و کشتن همگی آنها برخلاف آیه شریفه «ولا تزر وازرة وزر أخری».(اسـرا، آیـه ١٥) از نظر اسلام، اگـر خـطایی از پدر سر زد، گناه آن بـه پـای پسـر نوشـته نمـیشـود. مشخصه تکفیر آن است که نمیتواند این گونه بـاشد. هـر جـا که یـک تکفیـری حضـور داشته باشد، یک منطقه را به آتش میکشد. او نمیتواند اقـدامات افـراد را بــه دیگــران سرایت ندهد.
ج) حرکت تصاعدی در تکفیر دیگران؛
آنها ابتدا دیگران را گمراه میخوانند، سـپس آنـها را تـکفیر مـیکنند و در مرحله سوم آنها را بدون متمایز کردن از یکدیگر میکشـند و در این مسیر، ابتدا از یک نفر یا یک جمعیـت کـم شـروع مــیکننـد و ســپس دایـره گمراهان و کافران را به زعم خود گسترش میدهند. در فرد تکفیری تصاعد و افـزایش نـهادینه شـده اسـت ؛ او همیشه دایره متدینان را تنگ تر میکند. چنان که امیرالمـؤمنین (ع) خطاب به تکفیریهای زمان خود فرمودند: اگــر مـخالفـت بــا مـن از ایـن روسـت کـه می پندارید من خطا کرده و گمراه شده ام، پس چرا هـمه را از دم شـمشیرهایی که بر شانه حمایل کرده اید، میگذرانید و کسی را که گناه کرده بـا کسـی کـه گنـاه نکـرده درهــم مـی آمیزید؟ ( سید رضی، نهج البلاغه ، خطبه ی١٢٧)
د) کشتن اهل اسلام؛
این مشخصه در تکفیریها وجود دارد کـه مـیدان و محل کشتار را داخل امت مسلمان قرار مـیدهند و کـشتن را مـتوجه مسلمانان میکنند. آنـان عطشـی سیرناشدنی در مسلمان کـشی و بـرادرکشی دارند. در کتب اهـل سـنت روایتـی از قـول پیامبر(ص) در وصف خوارج است که فرمودند: «یقـتلون اهـل الاسـلام» (صـحیح بخـاری، ح٣٣٤٤ و ٤٦٦٧) آنـان اهـل اسلام را مـیکشند.
هــ) فـاصله گرفتن از دین ؛
مستندات روایی این شاخصه از اوصـاف تکفیـریهـا در کـتب شـیعه و اهل سنت آمده است . تعبیر دینی آن «مروق» به معنای عبور کردن از اسـلام اسـت : «یمرقون من الإسلام کما یمرق السـهم من الرمیة » (صـحیح بـخـاری صـ١٧١٤ ح٦٩٣٠)
این فرمایش پیامبر اسلام(ص) اسـت . یعـنی مشخصه فکری اینها آن است که در محدوده اسلام باقی نمیمانند؛ چراکه حدود را علما مـشخص مـیکنند و تکفیریها اصلا کاری با عـلما نـدارند.
چنانچه مـقامات ارشد داعش ، بـه صـراحت ، اسرائیل را دشمن دور خود مـعرفی کـرده و به این صورت برای آن حریم امنیتی و حفاظتی ایجاد کردهاند. داعش ضمن محکوم کردن روز جهانی قـدس، در خـلال جنگ ٥١ روزه اسرائیل علیـه مـردم فلسـطین در نــوار غــزه، در پاسخ بـه انـتقاد کـاربران سلفی تویتر که از آن خـواسته بودند اگر واقعـا بـه دنبـال عـزت مسلمانان و نابودی کفار و یهود است ، به کمک مردم غـزه بـرود و بـا اسـرائیل بجنگـد، پیامی را منتشر کـرد کـه بـراساس آن، خـداوند مـتعـال در قـرآن، از دشـمن نـزدیـک یعـنـی منافقان ، سخن گفته و بیان داشته که خطر آنها از کافران اصلی بیشتر است ، بنابراین ، بـه زعم داعـشیها، خـطر مـسلمانانی که افکار داعش را نپذیرفته اند، از اسرائیل بـیشتر اســت .
این فـرآیند بـاعث امـنیت زایی بیشتر برای این رژیم و انحـراف توجهـات کشـورهای منطقه از آن به عنوان خصم اصلی جهان اسلام در منطقه میشود و فرصت سازی برای دشمن ؛ دگرسازی درون دینـی، خشـونت تکفیـری و تکفیـر بخش عمده ای از مسلمانان، مـخصوصا شیعیان توسط تکفیریها، فرصت بـینظیـری را برای غرب و اسرائیل ایجاد کرده است . در چنین وضعیتی، غرب بدون پرداخت هزینه ، بیشترین سود را از درگیری درون دینی مسلمانها میبـرد. در جـایی کـه منـابع عظـیم جهان اسلام مـیتواند در راسـتای حـل مشـکلات عدیـده مسـلمانان و نیـز کـانونهـای اختلاف آنها با جهان غرب صرف شود، این منابع ، صرف نبرد با دگرهای درون دینی و مذاهب اسلامی میشود. در حالیکه انرژی رها شده از بیداری اسلامی هـمچون انـقلاب اسلامی ، میتوانست تکلیف برخی از بحرانهای جهان اسلام با دیگران را حـل کنـد و بسیاری از معادلات جهانی را دگرگون سازد، سلفی تکفیری و رویارویی درون ستیزی، این فرصت بینظیر را از جـهان اسـلام گرفته است . مقام معظم رهـبری – مـد ظله العالی -در این باره میفرمایند: «تکفیر، یک عاملی برای دشمنان اسلام و دشمنان امت اسـلامی است . نه فقط شیعه ، [بلکـه ] اهـل سـنت را هـم تکفیـر مـیکننـد. اهـل ســنت را هــم ،مسجدشان را، نمازشان را منفجر مـیکنند بـه نفع رژیم صهیونیستی، برای اینکه مردم را و مسلمان ها را به هم مشغول کنند تا غافل بشوند از مسـئله مهـم فلسـطین و از حضـور دشمن در دل دنیای اسلام غفلت کنند؛ هـدف، اینهـا اسـت . یـک عـدهای هـم از روی ساده لوحـی، بـعضی هم البته از روی غرض، با آنها همراهی میکنند، این را باید متوجـه بود.» ( یبانات مقام معظم رهبری، ١٣٩٣/٦/١٦)
