ظرفیت سنجی تهدید جریان تکفیری در حوزه جهان اسلام

ظرفیت سنجی تهدید جریان تکفیری در حوزه جهان اسلام

 

چکیده

مساله تکفیر از دیرباز یکی ازمحورهای اساسی تعارض وخشونت در ادیان و ملل مختلف بوده است.این موضوع در دوره حساس کنونی به یکی از مسائل مبتلا به جهان اسلام تبدیل شده وتوجه به آن بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. در این پیوند، آگاهی و درک مشترک نخبگان جهان اسلام از پتانسیل جریان تکفیری در ایجاد واگرایی و تعارض در جهان اسلام، امکان تبدیل این تهدید را به فرصتی برای همکاری درمواجهه با آن فراهم می آورد. بر این اساس،هرگونه اقدام جهان اسلام در مواجهه با تکفیری ها،در درجه نخست محتاج برآورد مقوله تهدید جریان تکفیری به ویژه ظرفیت سنجی آن ا ست. از این رو،مقاله حاضر می کوشد به این مهم، از طریق شناسایی ، تحلیل یا تعیین حجم و سنجش تهدید جریان تکفیری در قالب به کارگیری الگویی در این باره دست یابد. این تحقیق، به روش کتابخانه ای به شناسایی و تحلیل تهدید جریان تکفیری پرداخته و سپس ظرفیت سنجی آن را با ا ستفاده از روش پیمایشی در سطح تعدادی از اساتید دانشگاهی و حوزوی متخصص در موضوع، با الهام از تکنیک دلفی به سرانجام می رساند. نتایج این بررسی نشان می دهد که تهدید تکفیریها به لحاظ عامل متعدد بوده و علاوه بر گروه های افراطی و تکفیری به عنوان عاملان مستقیم، برخی مدتها نظیر ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه را نیز در برمیگیرد. موضوع تهدید در اینجا، اگرچه در ظاهر امدامات تروریستی و متل عام فجیع مسلمانان شیعه و سنی و گاه دین ملیتهای مذهبی میباشد اما در اصل تضعیف بنیه مسلمین و ایجاد تفرقه و ت شتت میان م سلمانان و نهایتاً تخریب وجهه اسلام اصیل را در جهان به دنبال دارد. به لحاظ حوزه تهدید نیز اگرچه در زمان کنونی مشخصاً کشورهای اسلامی نظیر عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و پاکستان به طور مستقیم درگیر این موضوع میباشند اما جهان اسلام و بلکه جهان بشریت از پیامدهای مترتب بر خطر تکفیریها در امان نیستند. نتایج بررسیها در ارتباط با الگوی ارائه شده و تعیین نوع وضعیت و شدت تهدید جریان تکفیری )تهدید با شدت بالا-و ضعیت بحرانی، تهدید با شدت متو سط-و ضعیت مخاطره انگیز و تهدید با شدت پایین-وضعیت هشدار( نیز نشان دادکه شدت تهدید جریان تکفیری در بازه 15 - 12 قرار میگیرد وبدین ترتیب این تهدید، اگرچه در طیف حداقلی بازه مذکور قرار گرفت اما تهدیدی با شدت بالا علیه جهان اسلام و در وضعیت بحران برآورد گردید.

.دریافت

توضیحات: نسخه ی الکترونیکی کامل مقاله 

گزیده هایی از مطالب طرح شده در اجلاس جهانی محبان اهل بیت و مسئله تکفیری ها

اجلاس جهانی محبان اهل‌بیت و مسئله تکفیری‌ها، 1 و 2 آذرماه سال 1396 در تهران برگزار گردید

در این اجلاس دو روزه ­­500 نفر از علمای شیعه و سنی از 94 کشور و حدود 250 نفر از علمای شیعه و سنی داخل کشور درباره چگونگی وحدت و انسجام بیش از پیش مسلمانان برای مقابله با توطئه های ضداسلامی بحث و تبادل نظر نمودند.

گزیده هایی از مطالب طرح شده در اجلاس جهانی محبان اهل بیت و مسئله تکفیری ها توسط اندیشمندان جهان اسلام، تقدیم می گردد.

 ✅ شیخ حسن عزالدین(پژوهشگر حزب‌الله لبنان) عنوان کرد:

🔸 آمریکا دشمن اصلی و اساسی جهان اسلام است.

پژوهشگر حزب‌الله لبنان آمریکا را دشمن اساسی و اصلی جهان اسلام دانست و گفت: صهیونیست‌ها همواره با اسلام مخالفت کرده و اندیشه‌های تندروانه وهابیت را رهبری کنند.

شیخ حسن عزالدین در کمیسیون راهبردها و راهکارهای وحدت و انسجام محبان اهل‌بیت(ع) در تقابل با دشمنان گفت: باید هدف‌های ما مشخص و دقیق باشد و بدون هیچ پیچیدگی به نتیجه مطلوب و اساسی برسیم.

وی افزود: باید به گونه‌ای پیش برویم که تربیت کننده نخبه فکری و فرهنگی در کشورهای خود باشیم و بر اساس اهداف اسلامی و اهل‌بیت(ع) پیش برویم.

پژوهشگر حزب‌الله لبنان تاکید کرد: آمریکا دشمن اساسی و اصلی جهان اسلام است و از سوی دیگر صهیونیست‌ها و برخی از کشورهای منطقه نیز همواره تلاش می‌کنند تا با اسلام مخالفت کرده و اندیشه‌های تندروانه وهابیت را رهبری کنند.

✅ شیخ سید المختار از علمای اسلامی کشور سنگال:

🔸 مسلمانان باید با اتحاد پاسخ دشمنان اسلام را بدهند.

یکی از علمای اسلامی کشور سنگال گفت: مسلمانان باید در عرصه‌های مختلف حضوری چشمگیر داشته باشند و با اتحاد پاسخ دشمنان اسلام را بدهند.

شیخ سید المختار در کمیسیون راهبردها و راهکارهای وحدت و انسجام محبان اهل‌بیت(ع) در تقابل با دشمنان گفت: در کشور ما موضوع مقابله با تکفیری موضوع اساسی است و همواره در این زمینه تلاش‌های جدی و اساسی داریم.وی گفت: موضوع مهم این است که تلاش‌هایی که صورت گرفته موجب شده که اندیشه‌های تکفیری در میان جوانان سنگال جایی نداشته باشد و این موضوع کاملاً مشهود است.

این عالم سنگالی ادامه داد: شیوخ ما تلاش‌های سیاسی زیادی کردند تا احزاب سیاسی در این کشور تأسیس و بتوانیم به نتیجه مطلوب برسیم.

وی تاکید کرد: مسلمانان باید در عرصه‌های مختلف حضوری چشمگیر داشته باشند و با اتحاد پاسخ دشمنان اسلام را بدهند.

✅دکتر حسن الزین از کشور برزیل:

🔸 تکفیری‌ها به دنبال از بین بردن اندیشه های اهل بیت هستند.

پژوهشگر جهان اسلام در کشور برزیل تاکید کرد: باید مراقب باشیم و بدانیم تکفیری‌ها به دنبال این هستند اندیشه‌های اهل‌بیت(ع) را از بین ببرند و هیچ مسلمانی با این موضوع موافق نیست.

 دکتر حسن الزین در کمیسیون راهبردها و راهکارهای وحدت و انسجام محبان اهل‌بیت(ع) در تقابل با دشمنان گفت: یکی از موضوعات مهم و اساسی این است که آموزه‌های ائمه (ع) از جمله امام حسین(ع) را به دنیا معرفی کنیم.

وی گفت: امام حسین(ع) به چه زیبایی در روز عاشورا از اسلام دفاع کرد و با سخنانی که مطرح کردند نشان دادند در راستای دفاع از اسلام باید ما چگونه باشیم.

پژوهشگر جهان اسلام در کشور برزیل تاکید کرد: باید مراقب باشیم و بدانیم که تکفیری‌ها به دنبال این هستند اندیشه‌های اهل‌بیت(ع) را از بین ببرند و هیچ مسلمانی با این موضوع موافق نیست.

✅ شیخ احمد دیاب از علمای کشور اسپانیا خواستار شد:

🔸 بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌ها در معرفی اسلام.

یکی از علمای کشور اسپانیا گفت: باید آژانس‌های خبری و اطلاعاتی در بخش‌های مختلف ارتباطی و رادیو تلویزیون میان مسلمانان ایجاد شود و از ظرفیت‌های رسانه‌ای در معرفی اسلام بکوشیم.

شیخ احمد دیاب در کمیسیون راهبردها و راهکارهای وحدت و انسجام محبان اهل‌بیت(ع) در تقابل با دشمنان گفت: باید بدانیم که دشمنان برنامه‌های گسترده‌ای علیه مسلمانان در نظر گرفته‌اند و همواره با یک موضوع جدید وارد می‌شوند.

وی عنوان داشت: صهیونیست‌ها یکی از دشمنان ما هستند که می‌خواهند با فعالیت‌های گسترده علیه اسلام گام بردارند که هیچ‌گاه موفق نخواهند شد.

شیخ احمد دیاب خواستار ارتباط هر چه بیشتر میان مسلمانان شد و گفت: باید آژانس‌های خبری و اطلاعاتی در بخش‌های مختلف ارتباطی و رادیو تلویزیون میان مسلمانان ایجاد شود و از ظرفیت‌های رسانه‌ای در معرفی اسلام بکوشیم.

وی گفت: یکی از این ظرفیت‌ها بهره‌گیری از سینمای هالیوود است که باید با تولید فیلم‌های گسترده در این زمینه کوشید و به معرفی اسلام بپردازیم.

✅ دکتر جمال تراکه از پژوهشگران کشور الجزایر:

🔸 مسلمانان در مقابل اندیشه تکفیر بسیج شوند.

یکی از پژوهشگران کشور الجزایر بر لزوم بسیج مسلمانان برای مقابله با اندیشه انحرافی تکفیر تاکید کرد.

 دکتر جمال تراکه در کمیسیون راهبردها و راهکارهای وحدت و انسجام شیعیان در تقابل با دشمن گفت: اندیشه تکفیری قربانی‌های بسیاری گرفت اما خوشبختانه به موقع شناسایی شد.

وی تصریح کرد: حضرت علی(ع) نخستین کسی بود که موضوع تکفیر را بیان کردند و از آن زمان وجود داشت.

دکتر تراکه با بیان اینکه موضوع تکفیری اقدام به فرقه‌گرایی می‌زند، اظهار داشت: باید اقدامات ایدئولوژیک خود را علیه مقابله با تکفیر بسیج کنیم تا به مشکل در آینده بر نخوریم.

✅سنوسی عبدالقادر از علمای کشور نیجریه عنوان کرد:

🔸 امام خمینی زمینه وحدت مسلمانان را ایجاد کرد.

یکی از علمای کشور نیجریه با بیان اینکه امروز جهان اسلام بیش از گذشته نیازمند وحدت است، امام خمینی را زمینه ساز وحدت بین مسلمانان دانست.

 سنوسی عبدالقادر در کمیسیون راهبردها و راهکارهای وحدت و انسجام شیعیان در تقابل با دشمن گفت: در ابتدا باید یاد کنیم از امام خمینی که اندیشه ایشان موجب شد ما مسلمانان امروز در کنار هم جمع شویم و باید همواره ایشان را یاد کنیم.

وی بیان داشت: باید بدانیم که رژیم‌های ظالم خلاف ملت خود گام بر می‌دارند همانند بحرین که همه این‌ها طراحی شده است‌.

‌این پژوهشگر کشور نیجریه تصریح کرد: متأسفانه در نیجریه هم این اقدامات و شیعه کشی را شاهد هستیم و جهان این جنایات را دید که چگونه مظلومان به شهادت رسیدند.

عبدالقادر به اقدامات شیخ زکزاکی در نیجریه اشاره کرد و گفت: اقدامات روشنگرانه این شیخ موجب شد تا آن‌ها بی‌دلیل ایشان را دستگیر کنند.وی گفت: امروز جهان اسلام نیازمند وحدت است و این پیام را از طرف شیخ زکزاکی به شما می‌گویم که امیدوارم به نتیجه مطلوب برسیم.

✅ عباس قدوح تاکید کرد:

🔸 بهره‌گیری از ظرفیت مساجد در ترویج فرهنگ اهل‌بیت(ع)

یکی از پژوهشگران حزب‌الله لبنان خواستار ترویج فرهنگ اهل‌بیت با بهره‌گیری از ظرفیت مساجد شد.

عباس قدوح در کمیسیون آسیب‌شناسی چالش‌ها و تهدیدهای پیش روی شیعیان و جهان اسلام گفت: باید برای ترویج تفکر اهل‌بیت بکوشیم و در این زمینه از ظرفیت مساجد استفاده کنیم.

وی تصریح کرد: گسترش گفتمان دینی امری مهم و ضروری است که باید به گونه‌ای باشد که جوانان نیز آن را درک کنند.

این پژوهشگر حزب‌الله لبنان افزود: باید مراقب باشیم و بدانیم که دشمن به دنبال این است که با ایجاد تاریکی به جوان ما ضربه بزند و اجازه ندهد حقیقت اسلام نمایان شود.

قدوح به برگزاری اجلاس محبان اهل‌بیت (ع) اشاره کرد و ادامه داد: این اجلاس باید برای ما نقشه راه باشد و به صورت گفتمانی و عملی پیش رود.

✅ دوان برمکاز اندیشمندان اسلامی ترکیه:

🔸 نباید به دشمن در فضای مجازی اجازه عرض اندام داد.

یکی از اندیشمندان اسلامی ترکیه ابراز داشت: دشمن از طریق فضای مجازی می‌کوشد ضربه‌های ضداسلامی خود را وارد کند که نباید در این فضا به دشمن اجازه عرض اندام بدهیم. دوان برمک در کمیسیون آسیب‌شناسی چالش‌ها و تهدیدهای پیش روی شیعیان و جهان اسلام گفت: تبلیغات ضداسلامی توسط غربی‌ها در حال انجام است و متأسفانه این تبلیغات در برخی از مواقع هم تأثیر داشته که باید در برابر آن هوشیار باشیم.وی به موضوع سوریه و عراق اشاره کرد و گفت: در این دو کشور داعش از بین رفته است اما باید بدانیم که تفکر آن‌ها از بین نرفته و در تلاش هستند.

 برمک با تاکید بر پاسخگویی به شبهات دینی در فضای مجازی ابراز داشت: دشمن از طریق فضای مجازی می‌کوشد ضربه‌های ضداسلامی خود را وارد کند که نباید از این فضا نیز غافل شد و به آنها اجازه عرض اندام بدهیم.

این اندیشمند اسلامی کشور ترکیه افزود: برگزاری این اجلاس موجب می‌شود که اندیشمندان اسلامی یکدیگر را شناخته و زمینه ارتباط هر چه بیشتر را فراهم کرد.

✅  سید هاشمی اندیشمند افغان عنوان کرد:

🔸 باید برای جلوگیری از فراگیر شدن تفکر تکفیری تلاش کرد.

اندیشمند افغانی تاکید کرد: بر همه کشورهای اسلامی واجب است برای خشک کردن ریشه تکفیر متحد شوند و به کتاب خدا و اهل‌بیت تمسک داشته باشند

 سید هاشمی در کمیسیون آسیب‌شناسی چالش‌ها و تهدیدهای پیش روی محبان اهل‌بیت و جهان اسلام با تاکید بر اینکه خدای متعال در آیات متعدد تاکید کرده که وحدت را حفظ کنید و از تفرقه برحذر باشید، اظهار کرد: باید در چنین همایش‌هایی دلیل اصلی تفرقه بین مسلمانان ریشه‌یابی شود و در ادامه از بین برود.

وی ادامه داد: مشکلات و تفرقه توان زیادی از کشورهای اسلامی هدر داده است و فقط جمهوری اسلامی پرچمدار وحدت و برگزاری چنین اجلاس‌هایی برای نزدیک کردن علما و اندیشمندان مسلمان به یکدیگر است و دیگر کشورها نیز باید در این مسیر قدم بردارند.

این اندیشمند افغانی با تاکید بر اینکه  اندیشه تکفیری در مدت زمانی طولانی شکل گرفته و امروز باعث نگرانی ما شده است، ابراز کرد: نگران جهانگیر شدن اندیشه تکفیری هستیم و بر همه کشورهای اسلامی واجب است برای خشک کردن ریشه تکفیر متحد شوند و به کتاب خدا و اهل‌بیت تمسک داشته باشند چرا که آن‌ها اسوه ما هستند تا زمانی که امام مهدی موعود ظهور کنند.

✅شیخ محمد ابراهیم محمد اندیشمند و متفکر عراقی:

🔸 بیداری اسلامی باید امکان ترویج افکار اهل‌بیت در جامعه را فراهم کند.

اندیشمند عرافی تاکید کرد: بیداری اسلامی باید امکان ترویج افکار اهل‌بیت در جامعه را فراهم کند.

 شیخ محمد ابراهیم محمد در کمیسیون اتحاد و انسجام محبان اهل‌بیت برای تشکیل امت واحده اسلامی با اشاره به اینکه اهل‌بیت عامل بیداری امت اسلامی هستند، اظهار کرد: بیداری اسلامی باید امکان ترویج افکار اهل‌بیت را در جامعه ایجاد کند.

وی ادامه داد: باید برای شناساندن ابعاد حقیقی اسلام ناب به جهان از سیره اهل‌بیت استفاده کنیم و دیدگاه‌های ایشان را مطرح کنیم تا امت از انحرافات ویرانگر نجات یابد. 

متفکر و اندیشمند عراقی با تاکید بر اینکه رسانه‌های گروهی و مردم باید دست به دست هم دهند و جنگ نرمی که علیه امت اسلام راه انداخته شده را خنثی کنند، ابراز کرد: با توکل بر خدا و عمل به فرامین پیامبر اسلام و عترت ایشان و با عمل به احکام و تعالیم نه تنها امت اسلامی بلکه تمام بشریت را می‌توان نجات داد و در این راه تنها مفسران قران، اهل‌بیت و سخنان ایشان است و باید دست به دست هم دهیم تا این بزرگواران را به جهانیان معرفی کنیم.

✅دکتر رمضانی اندیشمند اسلامی:

🔸 پیروزی بر داعش نشان‌دهنده قدرت اتحاد در امت اسلامی است.

یکی از اندیشمندان اسلامی گفت: پیروزی بر داعش نشان‌دهنده قدرت اتحاد در امت اسلامی است.

دکتر رمضانی در کمیسیون تاریخ و تمدن مذاهب اسلامی و پی‌ریزی تمدن نوین اجلاس جهانی محبان اهل‌بیت(ع) و مسئله تکفیری‌ها، اظهار کرد: پیروزی بر داعش نشان می‌دهد که امت اسلامی می‌تواند براساس وحدت دین و پیغمبر متحد یکپارچه شود.

وی ادامه داد: پیروزی ما در شام و عراق نشان می‌دهد که می توانیم با تفکری درست مسیر درستی را در پیش بگیریم و به موفقیت دست یابیم.وی با تاکید بر اینکه باید از توانمندی‌های خود استفاده کرده و تمدنی غنی را بسازیم خاطرنشان کرد: فکر و اندیشه ما باید محمدی و اسلامی اصیل باشد تا بتوانیم تمدن جدیدی را به وجود آوریم و به سمت پیشرفت حرکت کنیم.

این اندیشمند اسلامی تصریح کرد: تاریخ اسلام نوشته نشده مگر براساس قرآن کریم و سیره اهل‌بیت(ع) و اگر بخواهیم در مسیر وحدت حرکت کنیم باید بدانیم که 6 میلیارد انسان منتظر ایده‌های ما هستند.

 ✅حجت‌الاسلام محمدکاظم جعفری از اندیشمندان اسلامی :

🔸شیعه و سنی در کنار هم به فکر مقابله با تکفیر باشند.

 حجت‌الاسلام محمدکاظم جعفری در کمیسیون تاریخ و تمدن مذاهب اسلامی و پی‌ریزی تمدن نوین اجلاس جهانی محبان اهل‌بیت(ع) و مسئله تکفیری‌ها، با تاکید بر اینکه سرچشمه اصلی تکفیر جلو زدن از اسلام و پیامبر است اظهار کرد: روشن کردن ذهن نسل جوان و امت اسلامی وظیفه همه است و اگر همه مردم متوجه شوند که دنباله‌رو تکفیر نباشند می‌توانیم به اهداف تمدن اسلامی برسیم.

وی با تاکید بر اینکه برنامه‌های وحدت‌بخش باید افزایش پیدا کند تصریح کرد: نباید تنها به اجلاس‌های سالانه اکتفا شود و به دنبال این باشیم که فعالیت‌های گسترده‌ای را در مسیر جدایی تکفیر از اسلام تلاش کنیم.

این اندیشمند اسلامی از افغانستان با بیان اینکه شیعه و سنی همواره باید در کنار هم به فکر مقابله با تکفیر باشند تصریح کرد: جلو زدن از دین و پیامبر تکفیر را ایجاد می‌کند و همه باید با آگاهی بخشی از این مسئله دوری کنیم.

✅ ماهر عبدالرضا اندیشمند اسلامی از لبنان:

🔸 امروز امت اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت است.

یکی از اندیشمندان اسلامی از لبنان گفت: امروز امت اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت است.

ماهر عبدالرضا در کمیسیون تاریخ و تمدن مذاهب اسلامی و پی‌ریزی تمدن نوین اجلاس جهانی محبان اهل‌بیت(ع) و مسئله تکفیری‌ها، با بیان اینکه تکفیری‌ها در منطقه نگاهشان به کشورها براساس ملیت نیست و عقیده را مبنا قرار می‌دهند اظهار کرد: مادامی که آن‌ها چنین تفکری دارند خطری بزرگ هستند که دیگران را نیز نسبت به اسلام بدبین می‌کنند.

وی با تاکید بر آماده‌سازی آگاهانه برای مقابله با تکفیری‌ها گفت: باید وحدتی عملی و حقیقی شکل بگیرد و این اجلاس به دنبال این است که بتواند افکار تکفیری را بشناسد و در راستای مقابله فکری با آن بکوشد.

این اندیشمند اسلامی از لبنان با بیان اینکه امروز امت اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت است افزود: اگر این وحدت در جهان اسلام عملی شود هیچ نیرویی نمی‌تواند در مقابل آن بایستد.